Na teritoriji Grada Leskovca, iznad varoši Vučja na visovima planine Kukavice nalaze se ostaci utvrđenja čuvenog dubočanskog vojvode Nikole Skobaljića.
Utvrđenje se prostire na površini od 2 hetara na nadmorskoj visini od oko 650 metara, sa severoistoka okruženo gustim šumskom pojasom, a sa jugozapada zaštićeno dubokim kanjonom reke Vučjanke. Sastojalo se iz gonjeg grada sa branič kulom, donjeg grada i podgrađa. Sama tvrđava je poznata kao Skobaljić grad, a sa širom okolinom i kao Zelen grad zbog guste šume koja ga je okruživala.
Čišćenjem lokaliteta od strane upošljenika Narodnog muzeja u Leskovcu 50-ih godina prošlog veka i kasnijim arheološkim istraživanjima arheologa Miroslave Jocić i Đorđa Jankovića u saradnji sa Narodnim muzejem Leskovac utvrđeno je postojanje naseobine keltske kulture na teritoriji tvrđave iz 15. veka, zatim rimski kastel, a takođe i ostaci srednjevekovne vizantijske tvrđave.
Tokom 15. veka tvrđava je služila vojvodi Nikoli Skobaljiću u odbrani jugoistočnih granica Despotovine Srbije sa posebnim akcentom na zaštitu najvećeg rudarskog centra Despotovine – Novog Brda, od stalnih napada Osmanlija.
Vojvoda Nikola Skobaljić je tokom ovih borbi 1454. godine, stekao veliku slavu pobedivši prehodnicu vojske sultana Mehmeda Osvajača u bici kod Banje, koji je i sam umalo postradao u bici kod Trepanje. U ovoj potonjoj bici Nikola Skobaljić je postradao, nabijen je na kolje zajedno sa stricem Dragutinom, ali ne pre nego što je silnim jurišem izmenio taktiku napredovanja osmanske vojske. Naime, od ove bitke osmanski sultani više ne predvode vojsku jašući na čelu orde, već u sredini okruženi elitnim jedinicama janjičarskog korpusa.
Sa pogibijom vojvode Skobaljića, pao je njegov tvrdi grad, a nesumnjivo je da su tom prilikom Osmanlije razrušile i njegovu crkvu koja se nalazila podno utvrđenja, a na čijim temeljima porodica Teokarević kasnije gradi svoju zadužbinu.
Borbe Nikole Skobaljića sa Turcima odložile su pad Novog Brda za godinu dana, a takođe nesumnjivo produžile opstanak Despotovine Srbije za par godina.
U okviru manifestacije Noć Tvrđava, a u cilju promocije arheološkog lokaliteta Skobaljić grad, Narodni muzej u Leskovcu će naredne nedelje sav sadržaj posvetiti vojvodi Nikoli Skobaljiću i njegovoj tvrđavi. Sadržaj će obuhvatiti predavanja, radionice i stručna vođenja u centralnoj zgradi Narodnog muzeja Leskovac, a takođe 9. maja, na dan manifestacije, obilazak i stručno vođenje na samom lokalitetu.
Autor teksta i fotografija: Đorđe Mitrović
